Wystawa “Inżynierowie Niepodległości”

inżynier fortyfikacyjny, wykształcony w także dziedzinie elektrotechniki wojskowej, twórca i reformator fortyfikacji pancernej, projektant i budowniczy pancernych fortów Krakowa i Przemyśla; dowódca dużych jednostek wojskowych, dowódca wydziału austro-węgierskiego wywiadu wojskowego zajmującego sie rozwojem inżynierii wojskowej u potencjalnych przeciwników. Reformator wojsk inzynieryjnych, pierwszy Generalny Inspektor Saperów. W 1918 – pierwszy dowódca Okręgu Wojskowego Kraków – już jak o generał porucznik Wojska Polskiego. Jeden z twórców polskich wojskowych służb inżynieryjnych, pierwszy szef Departamentu Wojsk Technicznych. Przyczynił się do wprowadzenia nowoczesnych wojsk pancernych i zmotoryzowanych do armii w okresie wojny polsko-sowieckiej. Zmarł nagle tuż po jej zakończeniu.

oficer c.i k. artylerii, szef sztabu Twierdzy Kraków w roku 1914; jeden z twórców sił zbrojnych Niepodległej Rzeczpospolitej, przeciwnik wprowadzenia dyktatury Józefa Piłsudskiego w przewrocie majowym, do 1939 r. po za wojskiem, zmobilizowany powrócił do służby, zamordowany w Katyniu.

oficer, c.k. krakowskiego 16 Pułku Piechoty Obrony Krajowej, wszechstronnie uzdolniony i wykształcony w sławnej Terezjańskiej Akademii Wojskowej, służył ofiarnie do 1916 r., zapewne wtedy stykając się z austro-węgierskim wywiadem wojskowym, kierowanym przez Maxa Rongego. Dwukrotnie ranny, dostał się do rosyjskiej niewoli, gdzie przebywał do 1918 r., zaciągnąwszy się do polskiej 5 Dywizji Strzelców Syberyjskich. Powróciwszy do kraju, rozpoczął służbę sztabową, od 1930 jako kierownik Biura Szyfrów w II Oddziale Sztabu Gł. Nazywany Szarą Eminencją Wywiadu Polskiego koordynował akcję łamania szyfru Enigmy. Dramatyczne losy II wojny światowej uczyniły do jeńcem III Rzeszy. Dzięki podjęciu skrajnie ryzykownej gry z przesłuchującymi go Niemcami nie tylko nie dopuścił do swego zdemaskowania lecz skutecznie wprowadził Niemców w błąd co do rzeczywistego możliwego postępu Aliantów w łamaniu ich szyfrów. Langer zmarł po wojnie w biedzie na emigracji.

urodzony w Wieliczce, jeden z najzdolniejszych i najbardziej brawurowych dowódców c. i k. marynarki wojennej, dowodzący najpierw niszczycielem, następnie flotyllą niszczycieli a następnie okrętem pancernym na Adriatyku, a następnie pełniący funkcję komendanta fortyfikacji nadbrzeżnych w Poli, (dziś Pula w Chorwacji). Jako dowódca niszczyciela “Scharfschütze” wszedł do dziejów działań morskimi siłami lekkim, dokonując szalonego rajdu na włoską bazę morską w Bari. Wprowadził swój okręt rufą w długi kaał, łączący morze z basenem portowym. Po dokonaniu poważnych zniszczeń we włoskiej bazie, błyskawicznie wyprowadził okręt, bez jego narażania na ogień, nie musząc wykonywać cyrkulacji (obrotu) niszczyciela. Po decyzji cesarza Karola I Lotaryńskiego o przyznaniu niepodległości Królestwu Słoweńców, Horwatów i Serbów (SHS – późniejszej Jugosławii) – któremu miała przypaść flota austro-węgierska i po Nowotny zebrał marynarzy – Polaków w celu przejęcia krążownika “Admiral Spaun”, kilku nieszczyciela i przedarcia się nimi na Bałtyk – jako zaczątku floty rodzącej się Niepodległej Rzeczpospolitej. Po uniemożliwieniu mu tego przez komisje aliancką (głównie Włochów) skierował polskich marynarzy i oficerów marynarki drogą lądową do Krakowa, gdzie przejąwszy statki flotylli wiślanej rozpoczął budowę zrębów polskiej floty. Mianowany przez Józefa Piłsudskiego… pułkownikiem Marynarki Wojennej stał sie pierwszym jej dowódcą. Zdymisjonowany, rozpoczął karierę jako twórca polskiej marynarki handlowej, tworząc spółkę Żegluga Polska. Jako jeden z wielu oficerów wywodzących się z dawnych sił zbrojnych Austro-Węgier, mimo niewątpliwych zasług, nie mógł znaleźć miejsca w ewoluującym systemie politycznym II Rzeczpospolitej. Zmarł na emigracji we Włoszech, w Castel Gandolfo.